Ρωμαϊκό και Μεσαιωνικό Υδραγωγείο Πάτρας

Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Πάτρας αποτελεί σπουδαίο έργο της ρωμαϊκής εποχής, το οποίο είχε κρίσιμη σημασία για την υδροδότηση της πόλης. Σήμερα, ορατά τμήματά του διατηρούνται κοντά στη μικρή περιμετρική και στις περιοχές της Αρόης και του Ασύρματου.

 

Η λειτουργία του υδραγωγείου συνεχίστηκε αδιάκοπα μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, με αρκετές επισκευές, η τελευταία από τις οποίες έγινε το 1838 από τον δήμαρχο Ι. Μπουκαούρη. Το 1874, η χρήση του υδραγωγείου εγκαταλείφθηκε με την εισαγωγή υδροδότησης μέσω σωλήνων.

 

Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν μια μεγάλη δεξαμενή στις πηγές του Διακονιάρη, στη λεγόμενη Ρωμαϊκή Νερομάνα στην περιοχή Ρωμανός. Η δεξαμενή αυτή σχηματίστηκε με ένα τεχνητό φράγμα στην αρχή του ρέματος, περίπου δέκα μέτρα από τις πηγές. Σήμερα, ένα μέρος του αρχικού τοίχου παραμένει στη βάση της σύγχρονης δεξαμενής, ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω, στην κοίτη του ποταμού, υπάρχουν τμήματα του αρχικού τοίχου.

 

Το υδραγωγείο, μήκους 7,5 χιλιομέτρων, κατασκευάστηκε κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., πιθανότατα από τον αυτοκράτορα Αδριανό, με σκοπό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της έλλειψης νερού στην Πάτρα, η οποία ως τότε τροφοδοτούνταν από πηγάδια. Το υδραγωγείο ξεκινούσε από τις πηγές του σημερινού Ρωμανού και κατέληγε στην ακρόπολη, το σημερινό κάστρο της Πάτρας. Ακόμα και σήμερα η πόλη υδροδοτείται από τις ίδιες πηγές. Σε πολλά σημεία, το υδραγωγείο ήταν υπόγειο, ενώ σε άλλα στηριζόταν σε τοξωτές γέφυρες, με ορατά τμήματα ακόμη να σώζονται στη Σαμακιά.

 

Ξένοι περιηγητές του 17ου αιώνα αναφέρουν ότι το υδραγωγείο βρισκόταν σε καλή κατάσταση και συνέχιζε να μεταφέρει νερό. Είχε δύο σειρές τόξων, κατασκευασμένων από πελεκητή πέτρα και τούβλα, και στην κορυφή υπήρχε αυλάκι για τη ροή του νερού.

 

Σε καλή κατάσταση διατηρούνται επίσης τμήματα του υδραγωγείου στη γειτονιά του Ασύρματου, όπου διασχίζει αυλές σπιτιών και δρόμους.