Νέα δεδομένα για τον εθισμό των ανηλίκων στο Διαδίκτυο θέτει έρευνα του ευρωπαϊκού Κέντρου EU Kids Online, η οποία χαρτογραφεί το προφίλ των ανήλικων χρηστών,
αποδαιμονοποιώντας για πρώτη φορά τον χρόνο που περνούν «σερφάροντας» μπροστά στις οθόνες.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Κέντρου, η οποία βασίζεται σε μια πανευρωπαϊκή μελέτη με ερωτηματολόγια 19.834 παιδιών 11-16 ετών από 25 χώρες, τα σημάδια παθολογικού εθισμού προκύπτουν εάν ένας ανήλικος συγκεντρώνει πέντε συγκεκριμένους παράγοντες:

1 Μπορεί να μείνει νηστικός ή άυπνος εξαιτίας του Ιντερνετ.

2 Ενοχλείται, όταν δεν μπορεί να μπει στο Ιντερνετ.

3 Εχει πιάσει τον εαυτό του να «σερφάρει» ακόμα κι όταν δεν έχει και όρεξη να το κάνει.

4 Εχει περάσει λιγότερο χρόνο απ' ό,τι θα έπρεπε με την οικογένεια και τους φίλους του ή έχει διαβάσει λιγότερο απ΄ όσο χρειάζεται για το σχολείο εξαιτίας του χρόνου που περνά στο Ιντερνετ.

5 Εχει προσπαθήσει ανεπιτυχώς να περνά λιγότερο χρόνο στο Ιντερνετ.

    Σύμφωνα με τους ερευνητές τού EU Kids Online, μόλις το 1% των παιδιών στην Ευρώπη συγκεντρώνει και τα πέντε χαρακτηριστικά, ενώ και οι διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών στις ακραίες περιπτώσεις δεν είναι μεγάλες.

Εξαίρεση αποτελεί η Κύπρος, στην οποία φαίνεται ότι το 5% των παιδιών εμφανίζει σημάδια εθισμού στο Διαδίκτυο, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στον ευρωπαϊκό μέσο όρο με 1% των παιδιών να παραδέχεται ότι συγκεντρώνει και τους πέντε παράγοντες. Από έναν έως τέσσερις παράγοντες συγκεντρώνει το 32% των παιδιών στη χώρα μας, ενώ ένα ποσοστό 67% δηλώνει ότι δεν έχει κανένα από τα πέντε χαρακτηριστικά.

Βάσει της ευρωπαϊκής κατάταξης, η Ιταλία είναι η χώρα στην οποία τα παιδιά εμφανίζουν τις λιγότερες πιθανότητες να έχουν δυσάρεστες εμπειρίες που να οφείλονται σε υπερβολική χρήση του Διαδικτύου.

Τα παιδιά που αναγνωρίζουν ότι έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με ορισμένες ενδείξεις υπερβολικής χρήσης αναφέρουν επίσης ότι αντιμετωπίζουν μια σειρά από ψυχολογικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις που επιδρούν τόσο στην «εντός» όσο στην «εκτός» Διαδικτύου συμπεριφορά τους.

«Το να περνά ένα παιδί αρκετή ώρα στο Ιντερνετ δεν δείχνει απαραίτητα ότι κάνει προβληματική χρήση του μέσου», τονίζει η επίκουρος καθηγήτρια και υπεύθυνη για την έρευνα στην Ελλάδα, Λίζα Τσαλίκη.
Και συνεχίζει: «Τα παιδιά το χρησιμοποιούν για πληροφορίες, για ενημέρωση, για εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς λόγους, για ψυχαγωγία και για επικοινωνία σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από παλαιότερα. Θέλει προσοχή, λοιπόν, η εξαγωγή τυχόν συμπερασμάτων σχετικά με το ενδεχόμενο υπερβολικής χρήσης του μέσου από ομάδες παιδιών», καταλήγει.

Ο ρόλος των γονέων
Ενημέρωση και στήριξη

Η ποιοτική ενασχόληση των γονέων με τον χρόνο και τις προτιμήσεις των παιδιών τους στο Διαδίκτυο είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ο μοναδικός τρόπος να μειωθούν οι πιθανότητες δυσάρεστων... ηλεκτρονικών εμπειριών. Ιδιαίτερα στο θέμα της πρόληψης της υπερβολικής χρήσης, το EU Kids Online συνιστά οι γονείς να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικτυακές δραστηριότητες των παιδιών, κυρίως μέσα από την υποστήριξη και τη συζήτηση και όχι μόνο όταν το παιδί ενοχλείται διαδικτυακά από κάτι.

Παράλληλα, προτείνουν οι στρατηγικές πρόληψης να ξεκινούν εκτός Διαδικτύου και σε νεαρή ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη πότε τα παιδιά εμφανίζουν σχετικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά, όπως αναζήτηση απόλαυσης μέσω Διαδικτύου και συναισθηματικά προβλήματα.

Σημαντικό είναι επίσης να σημειωθεί ότι ο περιορισμός του χρόνου πλοήγησης των παιδιών στο Διαδίκτυο δεν συνιστά τον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης της υπερβολικής χρήσης, αφού κάτι τέτοιο αγνοεί τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς.

ΜΑΡΙΑ ΛΙΛΙΟΠΟΥΛΟΥ