Σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν την πολυπολιτισμική εκπαίδευση είναι η αναγνώριση της ισοτιμίας των πολιτισμών και της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης, η ισοτιμία του μορφωτικού κεφαλαίου ατόμων διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης και η εξασφάλιση του δικαιώματος όλων για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και στη ζωή.
Η αναγκαιότητα της εφαρμογής των αρχών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, που αποτελεί τη βάση μιας ανοιχτής κοινωνίας, βασίζεται στις παραδοχές ότι οι κοινωνίες που ευημερούν είναι εκείνες που αξιοποιούν το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού τους, ότι είναι δικαίωμα όλων η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για εκπαίδευση και κοινωνική ολοκλήρωση, ότι είναι καθήκον κάθε κοινωνίας να καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό και ότι είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση και αλληλοκατανόηση μεταξύ των πολιτών, είτε αυτοί προέρχονται από το κυρίαρχο πολιτισμικό μοντέλο, είτε από ομάδες με πολιτισμικές, θρησκευτικές ή κοινωνικές ιδιαιτερότητες.
Οι σύγχρονες θεωρίες για την πολυπολιτισμική εκπαίδευση βασίζονται πάνω στο αξίωμα της εκπαιδευτικής ισότητας για όλους τους μαθητές. Οι πέντε, σύμφωνα με τις επικρατούσες απόψεις, διαστάσεις της πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης είναι:
α. Η ενσωμάτωση της ύλης, που σημαίνει ότι θα πρέπει να διαφοροποιείται κατά τέτοιο τρόπο η οργάνωση και η δομή του αναλυτικού σχολικού προγράμματος των διαφόρων μαθημάτων, έτσι ώστε να εμπλουτίζεται η διδασκαλία τους με τη χρήση παραδειγμάτων από διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς. β. Η διαδικασία κατασκευής της γνώσης, που σημαίνει ότι οι μαθητές θα πρέπει να ερευνούν και να καθορίζουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων τους πώς πολιτισμικά ζητήματα, προοπτικές και προκαταλήψεις επηρεάζουν τους τρόπους με τους οποίους οικοδομείται η γνώση. Μέσα στην πολυπολιτισμική εκπαίδευση οι ιστορίες και η εμπειρία από τις ζωές των μαθητών γίνονται μέρος της διαδικασίας της μάθησης. γ. Η μείωση-εξάλειψη της προκατάληψης, που σημαίνει ότι οι μαθητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αναπτύσσουν μια θετική στάση απέναντι στις διαφορετικές πολιτιστικές ομάδες. Ως γνωστόν ακόμα και τα παιδιά πολύ μικρής ηλικίας λειτουργούν με στερεότυπα, τα οποία κληρονομούν από τις οικογένειές τους. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ξεριζώσουν την αρνητική στάση απέναντι στις διαφορετικές πολιτιστικές ομάδες. δ. Η δίκαιη παιδαγωγική, που σημαίνει ότι θα πρέπει να προτείνεται η εξεύρεση μεθόδων για την τροποποίηση της διδασκαλίας, ώστε να διευκολύνεται η μάθηση και για τους μαθητές, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές πολιτιστικές ομάδες. Είναι έτσι επιτακτική η ανάγκη η διδασκαλία να διαμορφώνεται σύμφωνα με τους τρόπους εκμάθησης και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μαθητών. ε. Η ενδυνάμωση της σχολικής κουλτούρας, που σημαίνει ότι θα πρέπει να δίνεται βαρύτητα στη διαμόρφωση μιας τέτοιας σχολικής κουλτούρας, η οποία να εγγυάται την εκπαιδευτική δικαιοσύνη και ισότητα μεταξύ των διαφορετικών πολιτιστικών ομάδων.
Πολλοί νομίζουν (ιδιαίτερα εδώ στην Κύπρο) ότι η πολυπολιτισμική εκπαίδευση αφορά μόνο τις μειονοτικές εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες μαθητών. Η πολυπολιτισμική εκπαίδευση αφορά κυρίως τους μαθητές του κυρίαρχου πολιτισμικού μοντέλου και αναφέρεται στους τρόπους και στις πρακτικές που πρέπει να ακολουθούνται, έτσι ώστε οι εν λόγω μαθητές να αποβάλουν στερεότυπα αιώνων, όπως π.χ. το ρατσισμό, την ξενοφοβία κλπ. για να αποκτήσουν μια κουλτούρα, η οποία θα είναι ανεκτική και φιλική στη διαφορετικότητα, είτε αυτή είναι γλωσσική, είτε θρησκευτική είτε φυλετική, είτε οποιασδήποτε άλλης μορφής. Στο ερώτημα κατά πόσο αυτό γίνεται ή όχι στη δική μας πατρίδα θα απαντήσουμε σε προσεχές άρθρο.

Δρ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ Κ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Οικονομολόγος, Συντονιστής Β. Δ/ ντής, Λύκειο Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, ΛΕΜΕΣΟΣ, E-mail: Theodorou.Theodoros@ cytanet.com.cy

Πολίτης Online