Είναι σαν το οξυγόνο, χάρη στο οποίο ο άνθρωπος επιβιώνει, εργάζεται, δραστηριοποιείται, κινείται, επικοινωνεί, σχεδιάζει, σκέφτεται, αποφασίζει, δημιουργεί, χαίρεται και απολαμβάνει την όμορφη ζωή που μας χάρισε ο Παντοδύναμος, Πάνσοφος και Πανάγαθος Θεός και Δημιουργός μας. Χάρη στην οποία ο άνθρωπος καταξιώνεται και μεγαλουργεί επί της γης.
 

     Από αρχαιοτάτων χρόνων πρώτοι οι Έλληνες αντιλήφθηκαν την μέγιστη αξία του πολύτιμου αγαθού της ελευθερίας. Το διαλαλούν τα  συνθήματά τους, «μολών λαβέ», «παίδες Ελλήνων ίτε», «ελευθερία ή θάνατος», «παιδιά της Ελλάδος, παιδιά», το αφήνει ιερά παρακαταθήκη με τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Το διακηρύττουν ανά τους αιώνες, όλοι οι Έλληνες, αποσπώντας τον έπαινο και τον θαυμασμό όλων των φιλελεύθερων λαών, όλων των ελεύθερα και σοφά σκεπτόμενων ανθρώπων.
 

     Για τον σημαντικό αυτό λόγο, από την αρχαιότητα ακόμη, διέπρεψαν οι Έλληνες, σε όλα τα πεδία, σε όλους τους τομείς. Στις τέχνες, στα γράμματα, στις επιστήμες, στο θέατρο, την φιλοσοφία, στον αθλητισμό. Χάρη στην ελευθερία  εκείνη, είχαν επιτευχθεί όλα αυτά τα ωραία, υψηλά και  θαυμαστά. «Παν μέτρον άριστον» και «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», «γνώθι σαυτόν», έλεγαν, συνιστούσαν, συμβούλευαν, οι αρχαίοι φιλόσοφοι. Ποιος αντιλέγει σ’ αυτά τα υψηλά και ουσιώδη νοήματα ζωής; Το ελεύθερο φρόνημα ήταν εκείνο που έδινε χαρούμενο χρώμα στη ζωή, εκείνο που έδινε αξία  στην ανθρώπινη ύπαρξη και που εμφυσούσε δημιουργική, ζωογόνο πνοή στον άνθρωπο. Είναι αυτό που θα υπογραμμίσει, αιώνες αργότερα, ο τροβαδούρος της λευτεριάς, ο θερμός πατριώτης μας  Ρήγας Φεραίος, «συλλογάται καλά, όποιος συλλογάται ελεύθερα». Οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν τον άνθρωπο ως πρόσωπο και όχι ως άτομο. Κι ενώ το πρόσωπο-άνθρωπος πολλαπλασιάζει τις εσωτερικές του πνευματικές δυνάμεις με γεωμετρική πρόοδο, δημιουργώντας όμορφα, αξιοθαύμαστα πράγματα, το άτομο-άνθρωπος αποτελεί μονάδα, νούμερο, προστιθέμενο στο πλήθος, στην απρόσωπη μάζα, που μπορεί, κινδυνεύει καμιά φορά, να οξειδωθεί, να σκουριάσει, μέσα στη νοτιά, την υγρασία, το στείρο πνεύμα των ανθρώπων, κατά τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, εξ’ αιτίας της αδράνειας, της αδιαφορίας, της δουλικότητας. Γιατί στα άτομα αυτά, λείπει η ζωοποιός δύναμη, η θέληση, ο ενθουσιασμός, η πρωτοβουλία, η προσωπική σφραγίδα, η αυθεντικότητα, ο δυναμισμός και ο ζήλος, λείπει ο στόχος της ζωής, η ποιότητά της.
 

    Το μεγαλειώδες μήνυμα της ελευθερίας, το έχει ήδη δώσει ο Λόγος του Θεού προς τον άνθρωπο, με το  ιερό Ευαγγέλιo, και που έχει πάντα διαχρονική αξία, όσες εποχές και να περάσουν. «Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς». «Αγαπάτε αλλήλους». «Αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν», «μακάριοι οι  πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην», «μακάριοι οι ελεήμονες, οι πραείς,  οι ειρηνοποιοί», «ό συ μισείς ετέρω μη ποιήσεις». Για να αγαπήσουμε όμως, να σεβαστούμε, να βοηθήσουμε τον συνάνθρωπό μας, να τον εκτιμήσουμε, να του αναγνωρίσουμε την αξία του ως εικόνα Θεού και ως αδελφού, να του φερθούμε ευγενικά, θα πρέπει να ξεπεράσουμε εμείς πρώτα τον δικό μας εαυτό, να εξοπλίσουμε τον εαυτό μας με τα όπλα της χάριτος του Θεού. Να ασκήσουμε τον εαυτό μας, να αγωνιστούμε. Να προσπαθούμε καθημερινά για να βελτιωνόμαστε, να γινόμαστε όλο και πιο καλοί. Να προοδεύουμε και να ανεβαίνουμε την κλίμακα, τη σκάλα των αρετών. Αφήνοντας κατά μέρος, στην άκρη, εγωισμούς, πάθη, κακίες, ζήλειες, μίση, έριδες, πονηρίες, κενοδοξίες, έργα κακά, σκοτεινά. Υπηρετώντας πάντα την αλήθεια, την δικαιοσύνη, την ειρήνη. Συνεισφέροντας και συμβάλλοντας στην πρόοδο, στην ευημερία, στην προκοπή, προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική.
 

     Με αγώνα προσωπικό και άσκηση, με τη βοήθεια του Παντοδύναμου Θεού, όλα μπορούν να γίνουν. Στο χέρι όμως του καθενός είναι, να ακολουθήσει τον δρόμο της αρετής, όπως είχε κάνει άλλοτε ο ήρωάς  μας, ο Ηρακλής, ή να ακολουθήσει τον δρόμο της κακίας. Έχουμε κάθε δυνατότητα, ελεύθερα, να διαλέξουμε εμείς οι ίδιοι. Διότι, «επ’ ελευθερία εκλήθημεν». Αρκεί για μας, να κάνουμε καλή χρήση της ελευθερίας μας και να αξιοποιήσουμε γόνιμα, παραγωγικά και εποικοδομητικά τον πολύτιμο χρόνο της όμορφης ζωής μας. Ο ακέραιος, δυναμικός, καλλιεργημένος χαρακτήρας, η ολοκληρωμένη προσωπικότητα, θα είναι το έπαθλο από αυτή την ωραία μας προσπάθεια. Συνοδοιπόροι, βοηθοί, συνεργάτες, αρωγοί, οι γονείς και οι δάσκαλοι. Η οικογένεια και το σχολείο, σε στενή, αγαστή   συνεργασία, για την καλύτερη, την σωστότερη αγωγή. Διότι όπως λέμε, όλα είναι θέμα παιδείας, όλα είναι θέμα αγωγής, μάλιστα από την πολύ μικρή ηλικία. Αξίζει να το προσπαθήσουμε, παρ’ όλες τις δυσκολίες, τις σειρήνες και τις συμπληγάδες πέτρες της ζωής. Μια Ιθάκη περιμένει τον καθένα μας, όπου θα φτάσουμε κάποτε, φορτωμένοι με πλούσιες και πολύτιμες εμπειρίες από την αληθινή, την αυθεντική ζωή. 
 

    Βεβαίως και χαιρετίζουμε με χαρά, με παλμό και ενθουσιασμό την ελευθερία. Προσοχή όμως, μην εκλάβουμε την ελευθερία μας ως πρόσχημα και ευκαιρία για να πούμε «είμαι ελεύθερος, κάνω ό,τι θέλω», διότι έχουμε δικαιώματα, έχουμε όμως και  υποχρεώσεις και καθήκοντα. Διότι και η αναρχία και ο μη σεβασμός των νόμων  είναι και αυτά σκλαβιά και δικτατορία, όπως τονίζει εύστοχα, ο Ρήγας Φεραίος. «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», θα διακηρύξει ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος. «Για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά πολλή», θα υπογραμμίσει ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Η ελευθερία αλλά και η δημοκρατία, η αδελφή της, είναι μια πολύ ευαίσθητη έννοια. Εύκολα μπορεί να παρερμηνευθεί και να κοπεί στα μέτρα του καθενός, κατά το δοκούν, όπως ο  καθένας θέλει και του αρέσει. Η ελευθερία, η δημοκρατικότητα, η προοδευτικότητά μας, ξεκινάει από μέσα μας, από τον ίδιο μας τον εαυτό. «Εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον», θα διακηρύξει ο Περικλής, στην αρχαία Αθήνα. Δηλαδή, η ευτυχία βρίσκεται στην ελευθερία και η ελευθερία βρίσκεται στην γενναιοψυχία, τη δική μας την γενναιοψυχία, παλικαριά και λεβεντιά, το δικό μας φιλότιμο. Ας προσπαθήσουμε επομένως να καθαρίσουμε πρώτα το περιβόλι της ψυχής μας, να ασκήσουμε τον εαυτό μας για κάθε τι  καλό, ωραίο και  υψηλό κατά το «ευ αγωνίζεσθαι», το «καλός καγαθός», το «αιέν αριστεύειν» των αρχαίων Ελλήνων, και φυσικά, κατά το «άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί», κατά το «μη περιπατείτε ως άσοφοι αλλ’ ως σοφοί», αλλά και κατά το «μακάριοι  οι καθαροί και ταπεινοί τη καρδία», του Ευαγγελίου.  Ας σκληραγωγήσουμε τον εαυτό μας, ας καλλιεργήσουμε τον χαρακτήρα μας, το πνεύμα, την ψυχή, ώστε να βρουν χώρο και γόνιμο έδαφος για να ευδοκιμήσουν οι αρετές. Οι ποικίλες αρετές. Η κοινωνικότητά μας, η υπευθυνότητά μας, η ευσυνειδησία μας, η φιλοτιμία μας, η εργατικότητά μας, η φιλανθρωπία μας, η ενσυναίσθηση -να καταλαβαίνουμε, δηλαδή, τον άλλο, να παίρνουμε τη θέση του, να κατανοούμε το πρόβλημά του,  να τον συμμεριζόμαστε, να τον αποδεχόμαστε-, ο σεβασμός στον εαυτό μας και στους άλλους συνανθρώπους μας, η ευγένειά μας, η ευθύτητά μας, η ειλικρίνειά μας, η δικαιοσύνη μας,  η ειρήνη και πραότητά μας, η ταπεινοφροσύνη μας, η γενναιοψυχία μας, η ανδρεία μας, θα είναι κάποιες από αυτές. Κορωνίδα δε όλων, θα είναι η αγάπη, όπως τέλεια την εγκωμιάζει ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, στον υπέροχο Ύμνο του. Δόξα, εξουσία, προβολή, αναγνώριση, αποδοχή, επιτυχία, ευτυχία, δύναμη, επιζητούν όλοι. Όμως αυτή η δύναμη και ευτυχία, που όλοι επιζητούμε, ευρίσκεται στην αγάπη και μόνο στην αγάπη. Στην αληθινή αγάπη και ειρήνη, όπως την εδίδαξε ο Παντοκράτωρ Κύριος και Θεός μας. Και το αιώνιο σύμβολο της αγάπης και της ειρήνης, όπως γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά, δεν είναι άλλο από τον σταυρό του Χριστού, που σημαίνει αγάπη στον Θεό και αγάπη στον συνάνθρωπό μας.
 

      Ας αγωνιστούμε λοιπόν όλοι μας, για  την ελευθερία, την πραγματική ελευθερία, που μας λυτρώνει από τα δεσμά της κακίας, και μας ενώνει με την ζωοποιό και σωτήρια δύναμη της Αγάπης. Της αγάπης χωρίς σύνορα, χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με το ιερό Ευαγγέλιο, προς κάθε συνάνθρωπο, είτε είναι λευκός, μαύρος, κίτρινος, είτε είναι Έλληνας, Γερμανός, Ινδός, Βραζιλιάνος,  Κινέζος, Τούρκος, Κονγκολέζος, Άραβας, Ρώσος, Αμερικανός, χριστιανός, μουσουλμάνος, άνδρας, γυναίκα, νέος, ηλικιωμένος, αρτιμελής, ανάπηρος, κοντός, ψηλός, λεπτός, χοντρός, υγιής, ασθενής, πλούσιος, πτωχός, αξιωματούχος, απλός, υψηλόβαθμος, χαμηλόβαθμος.

     Ας αγωνιστούμε γενναία για την εξωτερική ελευθερία, κατά των επίβουλων εχθρών και ξένων επιδρομέων εναντίον της πατρίδας μας. Διότι αγαπούμε πάντα τον τόπο μας, την πατρίδα μας,  τον φροντίζουμε, και τον υπερασπιζόμαστε. Και αυτό, για να μπορούμε έπειτα, απερίσπαστοι, να ασχολούμαστε με έργα ειρήνης, με έργα αγάπης. Να μπορούμε να βοηθούμε και τους άλλους λαούς, όλους τους ανθρώπους της γης, ανεξαιρέτως, που έχουν ανάγκη από εμάς και θέλουν βοήθεια. 
 

    Αλλά ας αγωνιστούμε με θάρρος και αποφασιστικότητα επίσης, και για την εσωτερική, την πνευματική μας ελευθερία. Κατά των ατομικιστικών, εγωιστικών, αντικοινωνικών, ρατσιστικών, νοοτροπιών και συμπεριφορών, που αλλοτριώνουν, φθείρουν, τον άνθρωπο. Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο, απέναντι στον Θεό. Όλοι είναι αδέλφια. Όλοι έχουν τις ίδιες ανάγκες, τα ίδια δικαιώματα, τις ίδιες υποχρεώσεις. Όλοι αξίζουν τον σεβασμό, την αναγνώριση, την προσοχή μας.  Όλοι έχουν ανάγκη από αγάπη και στοργή, βοήθεια και συμπαράσταση. «Μπορεί όλα τα δάχτυλα να μην είναι ίσα, όμως όλα τα δάχτυλα θέλουν να μπουν μέσα στο γάντι για να μην κρυώνουν», λέει μια παροιμία. Mια άλλη επίσης σοφή παροιμία λέει: «Βόηθα με να σε βοηθώ, ν’ ανεβούμε το βουνό».
 

    Ας αγωνιστούμε, τέλος, για τη δική μας τελείωση και ολοκλήρωση, το δικό μας καλό, με σθένος και υπομονή, απεκδυόμενοι τον παλαιό κακό εαυτό. Κατά των ποικίλων παθών, κατά των ποικίλων εξαρτήσεων αλλά και χειραγωγήσεων, που ταλανίζουν το σώμα και την ψυχή, που αμαυρώνουν το λαμπερό μας πρόσωπο και το «κατ’ εικόνα Θεού»,  που απομυζούν και αφαιρούν κάθε ικμάδα και χαρά της ζωής, μας στερούν την ευκαιρία να απολαύσουμε, να κερδίσουμε, να ζήσουμε, την αληθινή και πραγματική ζωή. Να γνωρίσουμε και να γευτούμε την αιώνια, την τέλεια χαρά και ευτυχία. Επιδιδόμενοι μόνο σε έργα αγάπης, ειρήνης, προόδου, προκοπής, έργα του Θεού, έργα σωτηρίας.
 

       Ελεύθεροι, δημιουργικοί πολίτες, με ενσυνείδητη και όχι επιβαλλόμενη πειθαρχία, με υπευθυνότητα, με ευθυκρισία, με ευσυνειδησία, εργατικότητα, φιλοτιμία, κοινωνικότητα, αλληλοβοήθεια, αλληλεγγύη, ανεκτικότητα, ομόνοια, αγάπη, δικαιοσύνη, τιμιότητα, ήθος, ευγένεια, σεβασμό, απλότητα, ταπεινοφροσύνη, υπομονή, κατανόηση, θέληση, δυναμισμό, αισιοδοξία, καλλιέργεια, μόρφωση, παιδεία, πολιτισμό, γνήσιο πατριωτισμό, χτίζουν, δημιουργούν, ευημερούν. Εγγυώνται και εξασφαλίζουν την πρόοδο της χώρας και της κοινωνίας, την προσωπική καταξίωση και προκοπή. Γράφουν ιστορία. Ας είμαστε κι εμείς, ένας, μία, από αυτούς.
 

      Δρ Μπίντας Νικόλαος, Διευθυντής 44ουΔημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης, Τηλ.: 2310209733, 6978050309
 

Υπεύθυνος Παρατηρητηρίου στο σχολείο για την πρόληψη της  ενδοσχολικής  βίας, [email protected]

Πηγή: Δρ Μπίντας Νικόλαος